ABSHIR MOHAMED

𝐖𝐀𝐀 𝐌𝐀𝐗𝐀𝐘 𝐂𝐀𝐋𝐎𝐎𝐋 𝐗𝐈𝐑𝐀𝐍𝐊𝐀? Calool xiranku waa marka saxaradaadu adkaato oo aad dareento inay si dhib ah ama xanuun badan saxaradu kaaga imaaneyso. qofku hadii labo maalmood gudahood uu saxaroon waayo waxaa la dhihi karaa qofkaasi wuxuu qabaa calool fadhi ama calool istaag. Calool fadhiga maaha cudur wayn oo laga baqo inkastoo mararka qaar uu noqda calaamad cuduR. calool fadhigu wuxuu ku dhici karaa qofka xili kasta, inta badan calool fadhiga wuxuu socdaa waqti kooban  kadibna wuu dhamaadaa. Dumarka ayaa kaga badan ragga calool fadhiga sababtuna waa: mindhicirka wayn ee dumarka oo ka dheer kan ragga taasoo keenta in mindhicirka dumarku uu aad u qallajiyo biyaha saxarada.. sidoo kale cariyeyaasha dumarka ayaa dawr ka qaata gaar ahaan xilliyada dumarku ay caadada qabaan iyo xiliga haweenaydu uurka leedahay, xiliyadaas haweenku aad baa waxaa usoo wajaha calool fadhi daran maxaa yeelay arimahaas waxay keenaan in jirka haweenku uu urursado biyo badan. kadi...

Quraanka waxa uu ka koobanyahay 114 suuradood, 30 juz ama 60 xizib waxaana hadaa soomali nahay aad u naqaanaa habka loo yaqaan subaca kaas dadka u fududeeyo iney xafidan quraanka waxaana u bixinay 7 maalmood isbuuca ayagoo magacà kore u yaqaan jallaad. 7 jalaad ee quraanka meesha ay ka bilawdan iyo meesha ay ku eg yihiin: Jalaad jimco Suurada ugu horeysa quraanka faatixa  (ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَـٰلَمِینَ)  waxaa uu ku egyahay suuradda Al nisaa ayaada 61 Jalaad sabti waxaa uu ka bilawdaa suurada al nisaa aayada 62 (فَكَیۡفَ إِذَاۤ أَصَـٰبَتۡهُم مُّصِیبَةُۢ بِمَا قَدَّمَتۡ أَیۡدِیهِمۡ ثُمَّ جَاۤءُوكَ یَحۡلِفُونَ بِٱللَّهِ إِنۡ أَرَدۡنَاۤ إِلَّاۤ إِحۡسَـٰنࣰا وَتَوۡفِیقًا)  wuxuuna ku egyahay suurada acraaf ayaada 170 Jalaad Axad waxa uu ka bilawdaa suurad al racdi  ayaada 171 ( وَإِذۡ نَتَقۡنَا ٱلۡجَبَلَ فَوۡقَهُمۡ كَأَنَّهُۥ ظُلَّةࣱ وَظَنُّوۤا۟ أَنَّهُۥ وَاقِعُۢ بِهِمۡ خُذُوا۟ مَاۤ ءَاتَیۡنَـٰكُم بِقُوَّةࣲ وَٱذۡكُرُوا۟ مَا فِیهِ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُون...

waxaan ka hadlayaa maanta mawduuc muhiim u ah qoys walba oo soomaaliyeed inay wax ka ogaadaan, wuxuu ku saabsan yahay caafimaadkaaga iyo midka qoyskaaga, dhibaatadaas oo ay dhici karto inay jikada kuu taallo, waa "maraq digaaga" lagu daro suugada cunnada lagu cuno. Maraq digaagu aad ayay soomaalida u isticmaashaa waxayna ku darsadaan suugada si loogu carfiyo, dhanaane loogu yeelo, shirkadaha sameeyo maraq digaaga ay badanaa soomaalidu isticmaasho waa: "Maggi", "Oxo" "Jumbo", "Knorr" iyo "CalNort". Talow ma isweydiisay, Muxuu maraq digaaga ka samaysan yahay? Muxuuse dhibaato leeyahay? Xaqiiqada ugu horeyso waxay tahay in aan maraq digaaga laga samaynin "Maraq Digaag", taasi waxaa sii dheer in laga sameeyay waxyaabo caafmaadka u daran oo halis ku galin karo waxaana ka mid ah: Cusbo: Waxa ugu badan ee maraq digaaga uu ka samaysan yahay waa cusbo weliba xad dhaaf ah. Dufan: Waxaa ku xiga waa dufan loo yaqaano...

Allaha u naxariistee,Dr. Xaawo Cabdi Dhiblaawe waxey ku dhalatay magaalada Muqdisho ee caasimadda dalka gaar ahaan degmada Cabdicasiis sannadkii 1947-dii. Dr. Xaawo waxbarashadeedii dugsiga dhexe iyo sare waxay ku qaadatay magaalda Muqdisho, August 28, 1964-kii ay u amba-baxday dalka dibaddiisa oo ay culuumta caafimaadka kasoo diyaarisay waddamada Yaman,Masar iyo Ruushka. Sannadkii 1971-dii ayay dib ugu soo laabatay dalka gaar ahaan magaalada Muqdisho, iyadoo shaqo ka billowday isbitaalladii dalka ka jiray waqtigaas oo ay ka mid ahayeen Digfeer, Madiina. Dr.Xaawo Cabdi Dhiblaawe ayaa sidoo kale muddo 14-sano ah barre ka aheed kulliyada culuumta caafimaadk ee jaamacadda Ummadda Soomaaliyeed. Burburkii kaddib Dr. Xaawo waxay dareentay in xaalad adag ay ka jirto qeybo ka mid ah dalka gaar ahaan deegaannada ku hareereysayn Caasimadda, waxayna xilligaas bilowday in ay sameeyso Isbitaal ugaar ah Haweenka, waxayna qolyar oo ay dumarku ku umulaan ka furtay inta u dhaxeyso Muqdisho ...

Waxaa 29 sano laga joogaa markii ay burburtay dowladdii dhexe ee Soomaaliya, taaso horseeday dagaal sokeeye oo halakeeyay dalkaasi sanado badan. Xalaaddii ban'aadanimo ee ka dhalatay dagaaladii sokeeye ayaa keentay in dalal badan oo caalamka ah ay ku dhawaaqaan hawgal loogu magac daray hawgalka nabad ilaalinta Qaramada Midoobay taas oo keentay in ciidammada hawalka Qaramad Midioobay loo diro Soomaaliya. Inkabadan labaatan askari o katirsanaa hawgalka Qaramada Midoobay aya lagu dilay Muqdisho, taasoo keentay in Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ay amraan in lasoo xiro Jeneraal Ceydiid, maadama lagu eedeeyay in isaga uu ka dambeeyay dilka ciidamadii Qraamada Midoobay. Amarka Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ayaa dhaliyay in ciidmaada Mareykanka ay Muqdisho ka fuliyaan hawgal la doonayay in lagu soo qabto Jeneraal Ceydiid, taas oo keentay in Muqdisho ay ku dagaalamaan jabhadii USC iyo ciidmaada Rangers ee Mareykanka. Jeff Struecker oo ah Jeneraal hore Ma...

Xikmadihii dhaxal-galka noqday ee Cali Binu Abi Taalib (RC) ayaa qiimahooda iyo hanuunkooda dartood ka mid noqday dhaxalka aadamaha ee xitaa dadka aan Islaamka ahayni tusaalaha u soo qaataan laguna daraaseeyo Mac-hadyada iyo jaamacadaha ugu waaweyn aduunka waxaana ka mid ahaa kuwan: Cali Binu Abi Taalib (RC) ayaa wuxuu yiri: Waxaa iman doonta maalin Islaamku magac kaliya noqdo .. Quraankuna muuqiisu yaalo .. kuwa tukanayaa Masaajidada buuxiyaan, laakiin aanay iimaan idinka ahayn .. waxaa la arki-doonaa Culimada oo Cilmiga iibisa .. fitnada iyo xumaantuna dhexdiina ku faafto, illaahay ayaan idiinka baryayaa inuu idinka nabad galiyo. Waxa Iman-doona wakhti, waayeelku Dambiile noqdo .. Caalimku Munaafiq noqdo, Maal-qabeenkuna aanu saboolka wax tarin iyo dhalinyarada waayeelka ka xishoon wayda ..  Naftu waxay u ooydaa aduunyada iyadoo garanaysa inaanay ku nagaanayn wanaag kasta oo guudkeeda yaala qofna dhimashada dabadeed ma dago guri aanu aduunyada intii uu joogay ee uu no...

Koostadu waa cagaar la cuno waxaana la ogyahay in markii ugu horeysay lagu arkay Dalka Iran. In kasta oo hadda badanaa ay dunida gaartay oo laga isticmaalo. Koostadu waa caleen cunto iyo cabitaan labadaba loo isticmaalo. Koostadu waxaa ay sare u qaaddaa caafimaadka qofka. Waxaa laga Helaa Nafaqo aad u badan koostadu waxay ka mid tahay dhirta ugu fiican ee la cuno. Koostada waxaa aad uga buuxa maadooyinka, soo socda ee macaadinta iyo fitamiinka iskugu jira sida: – Niacin – Zinc – Protein – Vitamin A.C.E.K. – Thiamin – vitamin B6 – Calcium Birta (iron) – Magnesium – POtassium – Copper Guud ahaan koostada Waxaa ku yar dufanka iyo kolestaroolka Waa qudaar kulansatay nafaqo kala duwan oo jirka qeybihiisa kala duwan wax u tarto leh. Waxaa kaloo kujira maadada (Folate) taasoo la aamisan yahay in caafimaad u leedahay xididada soo galo wadnaha. Maadada magnesium ee ku jirta koostada waxay ka qeyb qaadataa cadaadiska dhiigga (blood pressure). Koostadu waxaa beerka ka caawisaa soo saa...

Bismillah Assalamu Caleykum Waraxmatullahi Wabarakaatuhu. UDXIYADA: waa gowrac ama qalid laqalo Ari, geel, lo', ama ido, i.w.m waana camal loogu dhawaado allaha lana sameeyo maalinta ciida oo ka dambeysa maalinta carafo taas muslimiinta lagu faray iney gawracaan kuwoodii wax heysto waxa ay awoodaan. SHURUUDAHA AY LEEDAHAY UDXIYADDA Udxiyadu waxey leedahay Sadex shardi oo asal u ah waxeyna kala yihiin SHARDIGA 1-ADD: NEEFKA UDXIYADA GALAAYO WAA IN UU GAARAY DA'DII LOOGU TALA GALAY:   tusaale:  ido  haduu yahay waa 1 sano iyo wixii ka weyn,  riyaha  haduu yahay waa 2 sano iyo wixi ka weyn,  lo'da  hadey tahay 2 sano iyo wixii ka weyn,   Geela  5 aano iyo wixi ka weyn. Qaar ahlu cilmiga waxey yirahdeen idaha 6 bilood wa ku ansaxaa. SHARDIGA 2-AAD: WAA IN UUSAN CEEB LEHEEN NEEFKA ceebaha udxiyada Afar ayaa asal u ah uusan ku ansaxeyn:- A- Neef il la' B- Neef jiis ah C- Neef jiran D- Neef duqoobay waxaa kaloo jiro ceebo yaryar ay ...

Halkan kuma soo koobi karrno fadliga tobanka maalin ee ugu horeeyo bisha dul xajjah balse waxaa isku dayeynaa in aan soo koobno anagoo ukala qaaadeyno fadliga tobanka maalin oo isku duuban iyo fadliga gaarka ah maalinta Carafo. FADLIGA TOBANKA HORE EE BISHA DUL XAJJAH. Wuxuu Rasuulka (NNKH) noo sheegayaa Tobankan Maalin in ay ugu Fadli badan tahay Maalmaha Sanadka oo dhan, Acmaasha la Sameeyaana ay ugu Ajar badan tahay, Acmaasha la sameeyo Bishan waala Laba Laabaa, waxaana ka mid ah Acmaashaas:- 1- In la Badiyo Salaada Sunooyinka ah, Sadaqada, iyo Dhamaan Acmasha Wanaagsan oo dhan. 2- Badinta Xuska Alle, iyo Weyneyntiisa, Akhrinta Kibaakiisa Quraanka. 3- Soonka, Soomida Sagaalkan Beri ee Dul Xijjah xataa hadaysan Daliil ku soo Aroorin waa Fadli badan tahay, Acmaasha Wanaagsan ayuuna ka mid yahay, iyadoo laga Qaadanayo Adilooyinka kale. 4- Xajka iyo Cumrada waana kuwa ugu Fadliga badan Acmaal la qabto, (Hadaysan Sanadkan kuu Suura galin, Sanadka Dambe Qorsheeso, insha allaah...

Inta aanan u galin dulucda Maqaalkaan, bal marka hore aan qeexno, waa maxay Taabuug, inteese laga keenaa? Taabuuggu waa nooc ka mid ah Tubaakada, taasoo Afka la gashado, taasoo ay dadka cuno ku tilmaamaan inay ka helaan firfircooni, balse ay dhinac taallo dhibaatada uu u leeyahay caafimaad ahaan, waxaana laga keenaa Dalka Kenya, waxaana keena Diyaaradaha Qaadka. Baaritaan lagu sameeyay Dadka cuno Taabuugga ee ku nool Soomaaliya, ayaa waxaa u badan dhallinyarada, gaar ahaan kuwa dhigta Dugsiyada Sare iyo Jaamacadaha. Baartiaanno kale oo dheeraad ah oo lagu sameeyay Dadka isticmaala Taabuugga ayaa lagu sheegay inay u badan yihiin Gabdhaha, taasina waxaa lagu ogaaday, dadka ka shaqeeya nadaafadda goobaha Waxbarashada ayaa sheegay inay ka soo ururiyaan Taabuugaasi musqulaha Gabdhaha, waxaase la yaab leh maxaa u sabab ah inay cunaan Hablaha da’da yar e mustaqbal ku leh Dadka iyo Dalka Soomaaliyeed?, waase su’aal u baahan in dib loo baaro. Dalkeenna Soomaaliya waxaa marka hore dhiba...